>Raja Ampat, dunyanin en karmasik ekosistemlerinden biri, Bati Papua’nin yani Irian Jaya’nin goz bebegi. Bugun ulasim zorluklari ve kisitli konaklama imkanlari yuzunden cok fazla turistin gidemedigi ancak unlu fotografcilarin mudavimi oldugu, pek cok turizm, gezi ve fotograf dergisinde kendisine ayrilan sayfalarla dunyanin ilgisini yeni yeni cekmeye baslayan, doga asiklarinin hayallerini susleyen bir doga harikasi.

15.yuzyilda Maluku’nun ilk Musluman yoneticilerinden biri olan Tidore Sultani, bolgeye 4 yerli kral atamis; Misool, Salawati, Batanta ve Waigeo. Bu krallar bolgenin dort buyuk adasina isimlerini vermisler. Bolgenin Raja Ampat yani Dort Kral ismi de buradan kalmis.

Papua, 16. yuzyilda Portekizliler gelip bolgeyi ele gecirene kadar Bati dunyasinda bilinmiyormus. Ancak bulunan arkeolojik kalintilar, IO 2000-3000 yillarinda bile bolgede adalar arasinda ticaret yapildigini gosteriyor. Portekizlilerin 1526’de yonetime getirdigi vali, etrafi once bir guzel vaftiz ettikten sonra bolgeye „Ilhas Dos Papuas“ yani „Kivircik Saclilarin Adalari“ adini vermis. Iste Papua ismi de buradan geliyor.

Adalar altin madenleri yuzunden kisa surede somurgeci devletlerin ilgisini cekmis dogal olarak. Ispanya, burayi 1545’te Portekizlilerden almis, ve adini „Yeni Gine“ olarak degistirmis. Ispanyollar da altin bulma ve cikarma konusunda pek basarili olamamislar. Foja daglariyla ilgili bilgi edindikten sonra doga kosullarinin ve yerel halkin bu cabalara engel oldugunu dusunuyorum. Yerel halk arasinda kelle avciligi ve insan yiyicilik olduguna birkac kaynakta rastladim. 1700’lerde Ispanya bolgenin yonetimini Hollanda ve Ingilitere’ye vermek zorunda kalmis. Muskat, tarcin, sandal agaci, kurutulmus deniz hiyari, deniz kaplumbagasi kabugu, inci, cennet kusu derisi ve kole (!!) gibi ticari degeri yuksek kaynaklarin zenginligi yuzunden Hollanda ve Ingiltere uzunca bir sure itisip kakistiktan sonra bolgeyi aralarinda paylasmislar.

Hollandalilara kalan Bati Papua, uzunca bir sure Hollandilarin fazla ilgisini cekmemis. Bolge ihmal edilmis, aslina bakarsaniz doga acisindan cok da iyi olmus. Sir Alfred Russel Wallace, 1854-1862 yillari arasinda bolgede 8 yil gecirmis. Bu sure esnasinda Asya ve Avustralasya turlerini ayiran ve Wallace cizgisi denen biyo-cografi siniri bulmus ve Charles Darwin’le ayni zamanda bir evrim teorisi gelistirmis. Bu Wallace cizgisi cok enteresan bir konu, ilginizi cekiyorsa arastirmanizi tavsiye ederim.

Bolgeye ciddi arastirma gezilerinin ve yerli kabilelerle anlamli ilk temaslarin yapilmasi 20. yuzyilin baslarini bulmus. Ancak Yeni Gine’nin Bati tarihinde yerini bulmasi, 2.Dunya savasinda Japonya ve diger devletler arasinda cok kanli savaslara sahne olmasiyla olmus. Savasin son catismalari Kus Kafasi Peninsula’sinin ucunda gerceklesmis, ve buranin gunumuzde batik dalisi acisindan cok ilgi cekici bir yer olmasina sebep olmus.

2.Dunya savasinin bitmesiyle Hollanda bolgeyi Endonezya’ya teslim etmis. Ancak devredilen bolgeler arasinda atlanan yer Hollanda Yeni Ginesi olmus. Bolgenin Endonezya’ya katilmasi 1969’u, Irian Jaya adini almasi ise 1973 yillarini bulmus. Gunumuzde “Ozgur Papua” hareketleri hala devam etmekte ve bu yuzden bolgenin bazi yerleri guvenlik sebepleriyle hala turizme kapali. Politik karmasa yuzunden pek cok altin, nikel ve petrol madeni de bolgede faaliyet surduremiyor.