Devir daim zamanlari geldi Jakarta’daki Turk expatlere. Bazi aileler baska gorev yerlerine tasinmaya, onlarin yerine yeni aileler buraya gelmeye basladi. Gidenlerin ve burada yasayanlarin coguyla birlikte kesfetmistik bir Turk annesi olarak Jakarta’da hayatta kalmanin kurallarini. Her yeni ogrendigimiz seyi birbirimizle paylastigimizdan boyle bir yazi serisine simdiye dek gerek olmamisti. Ancak simdi yeni gelenler fazla aci cekmeden, bu bilgileri aktarma zamani. Umarim ihtiyaci olan herkesin isine yarar. Rehberin ilk yazisi market rehberi olsun.
Jakarta’ya yeni gelenler bile Hero, Kemchicks ve Ranch marketlerle kisa surede tanisacaktir. Zira yabancilarin oldugu heryerde bunlar var. Bu marketleri, rehberin geri kalaninda sosyete marketleri olarak adlandiracagim. Cunku bunlar yabancilarin istedikleri cogu seyi ayni cati altinda bulabilecekleri ancak fiyatlarin diger yerlerden daha yuksek oldugu marketler.
Haftalik yada aylik alisverislerinizi yapmak icin daha uygun fiyatli olan Lotte Mart ve Carrefour’u tavsiye ederim. Carrefour’lar en eski yabanci marketler oldugundan pis, sicak ve kotu kokulu ama Lotte Mart’lar yeni yapildi ve gayet hos bir alisveris ortami sagliyor. Sudirman civarinda oturan arkadaslarimiz Grand Lucky isimli marketi de seviyorlar, ancak ben hic gitmedigimden yorum yapamayacagim.
Lotte Mart’larin bir de toptan satis marketleri var ki, bazi urunlerin fiyatlari normal marketlerden cok daha dusuk. Endonezyali bir tanidiginiz sizin icin kart cikarirsa, buralardan cok hesapli alisverisler yapabilirsiniz. Gelelim bizim icin en onemli urunlere ve onlarin muadillerine.
YUFKA: Eyvah, yufka yok, borek yapamayacak miyiz? Tabii ki yapacagiz, ustelik de elde acmadan. Burada uc cesit yufka, bir de milfoy hamuru mevcut:
1) Kulit Lumpia: Halkin kullandigi spring roll yufkasi. Son derece tipsiz gorunse ve bizim yufkalardan cok daha kucuk olsa da, orjinale en yakin borek lezzetini veren yufka bu. Bizim yufkalardan biraz daha kuru ve tamamen tuzsuz oldugu icin, boregi yaparken kullandiginiz sosa biraz tuz katip, sosu normalden daha fazla sutlu ve yagli yapmaya dikkat edin. Bu yufkanin en zorlu kismi, marketlerde yufkayi bulmak. Tofularin, islak noodle’larin oldugu bolumde satiliyor. Iyice aramadan bulmak zor, iyi bakin, bulamazsaniz satis gorevlisine “kulit lumpia” diye sorun.
2) Kulit Lumpia 2: bu da yukaridakinin hazir yapilmisi, kazik gibi birsey. Bunun tepsi boregi pek guzel olmuyor ama sigara boregi sarmak icin ideal. Yumurta ve sutu cirpip yufkayi hafif islatin ve normal sigara boregi yapar gibi sarin. Bu urun, donmus gida satilan buzluklarda oluyor. Bir buyuk, bir de kucuk boyu var. Sigara boregi icin buyuk boyunu kullaniyorum. 
3) Phyllo dough: Bildigimiz baklava yufkasi bu. Donmus, dikdortgen yapraklar halinde cikiyor kutudan. Baklava yufkasini nasil kullaniyorsaniz aynen oyle kullanabilirsiniz. Gayet basarili. Bu da donmus urunler reyonunda, ancak her markette yok. Ranch, KemChicks gibi sosyete marketlerinde bulabilirsiniz. Asagidaki paket:
4) Milfoy: alisik oldugumuz paketlerden buyuk sekilde satiliyor burada milfoy. Gene sosyetik marketlere, donmus urun reyonlarina bakmaniz lazim. Bir de Pondok Indah Carrefour’da ekmek reyonunun en basinda, plastik kutuda kendi yaptiklari milfoyleri taze olarak satiyorlar. Rastlarsaniz o, bu hazirlardan daha guzel ama her zaman yolu dusurmek, yol duserse de bulmak mumkun olmayabiliyor.
Yine de Turkiye’deki yufkalardan vazgecemeyen arkadaslarimiz, yufkalarini getiriyorlar ve taze taze sigara boregi sarip buzlukta o sekilde sakliyorlar. Siz de yufkanizi getirmeye kalkarsaniz, paketli sekilde dondurmayin cunku cozuldugunde birbirinden ayrilmasi cok guc oluyor. En iyisi, geldiginiz gibi borek yapip, cig olarak buzlukta saklamak. Ama acikcasi, ben yufka tasimaya gerek duymuyorum. Buradaki alternatiflerle aldigim sonuclardan memnunum. Ille de elimde borek acacagim derseniz, bir dilim bana ayirmayi unutmayin !
BEYAZ PEYNIR: Iki marka mevcut. Avusturalya markasi Lemnos ve yerli Yummy. Biz Yummy’yi kullaniyoruz. Boreklerde cok guzel oluyor. Her ne kadar tercihim Ezine koyun peyniri olsa da, olmayinca kahvaltida da yeniliyor gayet rahat. Marketlerde 200gr’lik paketlerde satiliyor ancak Yummy’yi direk arayip 1kg’lik paket siparis edebilirsiniz. Yummy’nin koyun, inek ve keci olmak uzere uc cesit beyaz peyniri mevcut. Kemang Hero, Lotte Mart, Ranch, Kemchicks marketlerinde her zaman bulunabiliyor.
Bir de sadece Yummy’den telefonla siparis ederek ulasabileceginiz 2,5 kg’lik yogurtlar var ki, Turkiye’deki yogurtlari aratmayacak kalitede. Siddetle tavsiye ederim. Sahibinin Turkiye’de Danone’den egitim aldigina dair bir soylenti var, dogru olabilir, ayni Turk yogurdu tadinda cunku. Kendi yogurdunuzu mayalamak en guzeli tabii ki ama hazirin kolayligini tercih ederseniz, Yummy’nin telefonu: (+62 21) 8412429 – 8413828 – 8413826 – 87790947
EKMEK: Marketlerde tost ekmegi seklinde satilan beyaz ekmekleri ben cok yumusak, suni ve tatli buluyorum. Bizim damak zevkimize en yakin ekmek reyonu Pondok Indah Carrefour’da. Ama Kemchicks ve Ranch marketlerin ekmek reyonlari da onunla yarisir. Ozellikle Kemang Kemchicks’in firini favorim, pretzel, bagel, turlu karisik tahilli ekmekleri seviyorsaniz yolunuzu Kemang’a dusureceksiniz.
Bir de bizim bazlama ekmegine benzeyen birsey var, kahvaltilarda oyle guzel oluyor ki mutlaka denemelisiniz. Hintlilerin Paratha ekmegi. Donmus urun reyonunda satiliyor. Pismemis, donmus krep seklinde bir ekmek. Teflon tavada yagsiz bir sekilde hemen pisiriyorsunuz ve afiyetle yiyorsunuz. Canai diye satilani da hemen hemen ayni, hangisini bulursaniz artik. Mutlaka deneyin. Yukarida, milfoy hamurunun fotografinda, milfoy paketinin yanindakini aliyorum ben, baska markalar ve cesitler de mevcut. Soganlisi tulum peyniriyle harika oluyor.
Sosyete marketlerinde Afgan ekmegi olarak satilan pideler, bizim tirnak pidesine benziyor. Evde iskender, kebap falan yaptiginizda dusunmeden alin, kullanin. Biz bu ekmegi cok seviyoruz. 
Durumler icin tortilla diye satilan ekmekleri kullaniyoruz. Bunlarin donmus olarak misir unundan yapilanlari, pismis olarak bugday unundan yapilanlari sosyete marketlerinde mevcut. Meksika tarzi olanlar biraz kalinca ama yine de durumler icin ideal. Bir de Kemang’daki Chef’s Kitchen adli pastanenin kendi yaptigi tortilla ekmegi varki o daha ince, daha az pismis. Iste bunu lahmacun ve gozleme yapmak icin kullanabilirsiniz. Ikisi de bu ekmekle harika oluyor. Bu ekmegi buldugunuz surece elinizde hamur acmaya gerek yok. Kemchicks ve Hero’da nadir olarak bulunabiliyor, ancak Chef’s Kitchen’a bir gun onceden siparis verip istediginiz miktarda hazirlatabilirsiniz. Resimde, pizza tabanlarinin yaninda “pita bread” diye satilanlar. Chef’s Kitchen: Jl. Kemang Raya No. 19 C, Jakarta – (021) 719-8866
SALCA: Pek cok markanin salcasi var. Dikkat etmeniz gereken ustunde domates resmi olan her teneke kutu salca degil. Buyuk kutular domates sosu, o yuzden ustunde tomato paste yazan kucuk kutulari almaniz lazim. Marka tavisyesi yapamayacagim, zira herkesin damak zevki farkli. Nasilsa kutular kucuk, deneyip, en sevdiginizi bulursunuz siz.
Acik satilan urunler arasinda biber salcasi da varmis, ancak ben hala Turkiye’den getirdigim biber salcasini kullandigimdan hic denemedim, gormedim de. Ama arastirip, bulursam bu yaziyi guncelleyecegim, soz.
PIRINC: Pirinc konusu da hassas bir konu. Burasi pirinc memleketi oldugundan cok cesit var ve pirincleri bizimkilerden daha fazla nisasta iceriyor bence. Cunku lapa olma ve kitir kitir kalma sinirlari cok yakin. Tane tane, guzel pismis bir pilav yapmak biraz zor. Kendi ayarinizi bulana kadar biraz deneme yanilmaya acik olun. Kahverengi pirincin yaninda kirmizi ve siyah pirincler de var. Ben seviyorum, hem de beyaz pirincten cok daha saglikli. Bu degisik pirincleri de denemekten korkmayin. Bunlar tam tahil seklinde olduklarindan pisirme sureleri daha uzun.
UN: Yesil olan ekmek, pogaca icin. Acik mavi olan kek kurabiye icin. Koyu mavi olan genel kullanim icin diyor ama ben almiyorum onu nedense. Gerci yesil unum bittiginde maviyle ekmek yaptim, mavi bittiginde de yesille kek. Pek birsey degismedi sonucta ama ureticinin tavsiyesine uymak isterseniz rehber boyle. Yesil ekmek, mavi kek icin. Amerikan unlari da var ama ben hic kullanmadigim icin yorum yapamayacagim.
Tam bugday unu, cavdar unu, buckwheat unu gibi degisik unlar sosyete marketlerinde satiliyor. Ancak devamliligi olmayabiliyor. Gerci tam bugday ununu hep goruyorum da bugday ruseymi ve kepegini her zaman gormuyorum. Ilginizi ceken bir un buldugunuzda alin ve buzdolabinda saklayin.
SEHRIYE: Arpa sehriye asagidaki sekilde sosyetik marketlerde var. Tel sehriye sadece Meditarrenean Markette mevcut. Bu arpa sehriye boyut olarak bizimkilerden biraz kucuk ama lezzeti harika. 
BULGUR: Bizim alistigimiz tarz pilavlik bulgur burada malesef yok. Ancak koftelik bulgur dedigimiz incelikte bulgurun pek cok cesidini bulabiliyoruz, beyaz, kahverengi, kirmizi. Asagidaki paketi KemChicks’ten aldim ama markasiz posetlerde satilanlar da cok guzel. Pilavi bu bulgurla yapiyorum, biz severek yiyoruz. Ama bulgur pilavina duskunseniz, pilavlik bulgur getirmenizi tavsiye ederim.
KOFTELIK KIYMA: Yerli etler ve Avusturalya etleri olmak uzere iki cesit et var burada. Avusturalya etlerini tercih etmiyorum. Yerli etler daha taze oldugundan ve kesim metodlari bize benzer oldugundan yerli etleri aliyorum. Ancak gerek Avusturalya, gerek yerli etler cok yagsiz olabiliyor. Aradigim kiymayi bulana kadar koftelerim kuru, takir tukur oluyordu, yumusatmak icin bir suru takla atiyordum. Ta ki Lotte Mart’in kiymasini kesfedene dek. Lotte Mart’in normal, “Daging Giling” kiymasini alin kofte icin. Her zaman bulunmuyor, cabuk bitiyor bu kiyma, buldugunuzda bolca alin, kofte yapip buzluga atin. Bu kiymayla bildiginiz Turk annesinin koftesini yapabilirsiniz. KemChicks’te koyun kiymasi nadir de olsa bulunabiliyor.
DEREOTU: Taze dereotu sadece Kemang Hero’da, girisin hemen saginda, limonlarin yaninda bulunuyor. O da her zaman olmuyor, buldugumda bolca alip, dograyip buzluga kaldiriyorum. Turkiye’den getirdigim tohumlarla saksida da yetistirebilmistim. Tazesini bulamazsaniz, baharat reyonunda McCormick’in kuru dereotunu bulabilirsiniz. Zeytinyagli yemeklerde tazesinin yerini tutmuyor ama corbalarda ve boreklerde guzel oluyor.
Turk annesinin kurtaricisi, Meditarrenean Market: Eveeet, ve joker dukkanimiz, Pasar Festival’in icindeki Mediterranean Market. Burada bulgur, kuru nohut, fasulye, mercimek genelde hep bulunuyor. Tel sehriye sadece bu dukkanda var ama arpa sehriye sosyete marketlerinde bulunuyor. Burada konserve enginar, harika tursular, yaprak, tahin helvasi ve tahin, leblebi, badem vs bulunabiliyor. Parti parti mal getirdiginden her zaman cok cesit ve taze urun bulunamayabiliyor. Kredi karti gecmiyor, yaninizda bolca nakit goturun. Sanirim evlere gonderi de yapiyorlar ancak dukkandaki hersey her zaman taze olmadiginda, kendim gormeden almak istemiyorum.
Meditarrenean Market: Pasar Festival Jl. Hr. Rasuna Said Kav – 22, Kuningan
ASMA YAPRAGI: eskiden sadece Meditarrenaen markette bulunurdu ama simdi sosyete marketlerinde de bulunuyor. Hem de iki marka var artik. Bizim klasik Arap markamiz Durra ve Avusturalya’dan bir Yunan markasi. Yandaki siyah kutular da zeytinyagli sarma 🙂
KEREVIZ: Bir bas kerevize 25 dolar odemeye raziysaniz sosyete marketlerinde zaman zaman bulabilirsiniz. Onun disinda kok kereviz malesef yok. Ancak kereviz sapi kalin ve ince olmak uzere cesit cesit ve tazecik.
ENGINAR: Taze enginar cok nadir bulunabiliyor. Konserve enginar kalbi her zaman var. Buyuk enginarlarin konservesini de yine Meditarrenean Market’te bulabiliyoruz.
MAYDANOZ: Maydanoz cinsleri hakkinda bilgi sahibi degilim ancak bizim gozumuzun alisik oldugu tarz buyuk ve ince yaprakli maydanoz burada cok nadir. Italian Parsley diye geciyor ve bulunmasi biraz zor. Maydanoz kiligindaki otlarin biri taze kisnis, biri bir cesit kereviz yapragi, digeri de yerel bir ot. Bizim alisik oldugumuz maydanoz tadini bulabileceginiz sudur:
Turkiye’den tasinacaklar: beyaz peynir, raki, siyah zeytin, sucuk , pastirma,ihlamur, adacayi (burada var ama kesinlikle bizim adacayimizin yerini tutmaz), corekotu, mahlep, damla sakizi, kus uzumu, tarhana ve sizin icin onemli olan diger seyler. Dolmalik fistik burada cok pahali oldugu icin ben Turkiye’ye gittikce getiriyorum. Buradaki kuru naneler bizimkiler kadar guclu ve lezzetli degil, biz de cok kuru nane tuketiyoruz, o yuzden onu da Turkiye’den getiriyorum. Ceviz de ayri bir sorun, her zaman bulunmuyor, bulundugunda taze olmayabiliyor. Ceviz buzdolabinda uzunca sure tazeligini koruyor. Pastirma, sucuk ve baklava buzlukta dondurulabiliyor. Tahil, bakliyat, tarhana tarzi kuru malzemeleri de buzdolabinda saklamak en guvenlisi.
Bu ilk yazi biraz uzun oldu, digerlerini daha rafine yazmaya calisacagim. Sorularla beni yonlendirin lutfen, ayrica Jakarta’daki arkadaslarimin da katkilarini bekliyorum.
Yavuzdoğan Ailesinin Endonezya Macerası 